Ψήφισμα 2079 Συμβούλιο της Ευρώπης

 

Συμβούλιο της Ευρώπης

Κοινοβουλευτική Ολομέλεια Συμβούλιου της Ευρώπης (ΣτΕ)

Ισότητα και κοινή γονεική μέριμνα-επιμέλεια : ο ρόλος του πατέρα

Συγγραφέας (-είς) : Κοινοβουλευτικό Σώμα

Συζήτηση ολομέλειας την 2α Οκτωβρίου 2015 ( 36η Συνεδρίαση) με θέμα Εξάλειψη των Διακρίσεων με εισηγήτρια την Francoise Hetto-Gaasch και τοποθέτηση της Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων, Υγείας και Βιώσιμης Ανάπτυξης με εισηγητή τον Stefan Schennach.

1. Η Ολομέλεια του Κοινοβουλίου προάγει συστηματικά την ισότητα των φύλων τόσο στον εργασιακό χώρο όσο και στην ιδιωτική ζωή του ατόμου. Στα περισσότερα κράτη-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης παρατηρούνται κύριες και ουσιαστικές βελτιώσεις στον τομέα αυτό αν και δεν είναι αρκετά επαρκείς. Θα πρέπει να διασφαλίζεται και να προάγεται η ισότητα μεταξύ των γονέων μέσα στο πλαίσιο της οικογένειας από τη στιγμή που αποκτούν παιδιά. Η ενεργή συμμετοχή και των δύο γονέων στην ανατροφή του παιδιού είναι ευεργετική για την ανάπτυξη του παιδιού. Κρίνεται αναγκαίο να αναγνωριστεί στις πραγματικές του διαστάσεις ο ρόλος του πατέρα απέναντι στα παιδιά του ακόμα και στα βρέφη και να λάβει τη δέουσα αξία.

2. Η κοινή γονεϊκή μέριμνα-επιμέλεια (shared parental responsibility) υποδηλώνει ότι οι γονείς έχουν συγκεκριμένα δικαιώματα, καθήκοντα και ευθύνες απέναντι στα παιδιά τους. Γεγονός όμως είναι ότι ο πατέρας συχνά αντιμετωπίζει το νόμο, την εφαρμογή του και προκαταλήψεις, που του στερούν τη σταθερή και αδιάλειπτη πατρική σχέση με τα παιδιά του (Απόφαση 1921/2013). Με την απόφαση “ Ισότητα των φύλων, συνδυασμός εργασιακής και προσωπικής ζωής και κοινή γονεϊκή επιμέλεια-μέριμνα”, η Ολόμελεια καλεί
τις αρχές των κρατών-μελών να σεβαστούν το δικαίωμα του πατέρα να απολαμβάνει κοινή γονεϊκή μέριμνα-επιμέλεια διασφαλίζοντας ότι το οικογενειακό δίκαιο προβλέπει στην περίπτωση διάστασης ή διαζυγίου τη δυνατότητα κοινής επιμέλειας των παιδιών ως προς το υπέρτερο συμφέρον τους βασιζόμενο στην αμοιβαία συμφωνία μεταξύ των γονέων.

3. Η Ολομέλεια επισημαίνει ότι ο σεβασμός της οικογένειας αποτελεί ουσιαστικό δικαίωμα που κατοχυρώνεται από το Άρθρο 8 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (ETS No 5) και αναρίθμητα διεθνή νομικά συμβούλια και όργανα. Η δυνατότητα να βρίσκονται μαζί γονέας και παιδί αποτελεί αναπόσπαστο και αναγκαίο τμήμα της οικογένειας. Ο χωρισμός γονέα-παιδιού προκαλεί μη αναστρέψιμες επιδράσεις στη σχέση τους που είναι αδύνατο να αποκατασταθούν στο μέλλον. Μια τέτοια απομάκρυνση θα πρέπει να διατάσσεται μόνο από δικαστή και μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις όπου συντρέχουν λόγοι υψηλού κινδύνου για το συμφέρον του παιδιού.

4. Επιπλέον, είναι πεποίθηση της Ολομέλειας ότι η προαγωγή της κοινής γονεϊκής μέριμνας-επιμέλειας ενισχύει την απάλειψη στερεότυπων που αφορούν το ρόλο της γυναίκας και του άντρα μέσα στο πλαίσιο της οικογένειας και ότι απλώς αποτελεί τη φυσική εξέλιξη που συντελέστηκε μέσα από τις κοινωνικές αλλαγές σε σχέση με την οργάνωση της προσωπικής και οικογενειακής ζωής που έλαβαν χώρα τα τελευταία πενήντα χρόνια.

5. Με βάση τα παραπάνω, η Ολομέλεια καλεί τα κράτη-μέλη να:
5.1. υπογράψουν και/ή κυρώσουν, εάν δεν το έχουν ήδη πράξει, τη Σύμβαση Άσκησης των Δικαιωμάτων του Παιδιού (ETS No.160) και τη Σύμβαση για την Επικοινωνία με τα Παιδιά (ETS No. 192),
5.2. υπογράψουν και/ή κυρώσουν εάν δεν το έχουν ήδη πράξει, την από το 1980 Σύμβαση της Χάγης για τα Πολιτικά Δικαιώματα αναφορικά με τη Διεθνή Απαγωγή Παιδιού και να την εφαρμόσουν σύμφωνα με τη Σύμβαση διασφαλίζοντας την άμεση συνεργασία και ανταπόκριση των αρμόδιων αρχών που έχουν την ευθύνη εφαρμογής της.
5.3. διασφαλίσουν ότι οι γονείς έχουν ίσα δικαιώματα απέναντι στα παιδιά τους σύμφωνα με τη νομοθεσία και τη διοικητική πρακτική, ότι κάθε γονέας έχει το δικαίωμα ενημέρωσης και γνώμης για σημαντικές αποφάσεις που αφορούν τη ζωή και την ανάπτυξη των παιδιών τους, πάντα σύμφωνα με το υπέρτερο συμφέρον των παιδιών,
5.4. απαλείψουν από τη νομοθεσία τους κάθε ανισότητα που βασίζεται στην οικογενειακή κατάσταση των γονέων συμπεριλαμβανομένων των γονέων που έχουν προχωρήσει στην πράξη αναγνώρισης τέκνου,
5.5. εισάγουν στη νομοθεσία τους την αρχή της εναλλασσόμενης κατοικίας μετά τη διάσταση/χωρισμό εκτός από περιπτώσεις κακοποίησης ή παραμέλησης ανηλίκου ή ενδοοικογενειακής βίας, και ο χρόνος παραμονής με κάθε γονέα να προσαρμόζεται στις ανάγκες και δραστηριότητες του παιδιού,
5.6. σέβονται το δικαίωμα να εκφέρει την απόψη του το παιδί σε όλα τα θέματα που το αφορούν όταν είναι σε θέση να αντιληφθεί επαρκώς τα θέματα,
5.7. λαμβάνεται υπόψη αν υπάρχει εναλλασσόμενη διαμονή τέκνου κατά την απονομή κοινωνικών επιδομάτων,
5.8. ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα που να εξασφαλίζουν ότι οι αποφάσεις που αφορούν τη διαμονή τέκνου και η άσκηση των δικαιωμάτων του είναι σε πλήρη εναρμόνιση, συμπεριλαμβανομένης και της παραβίασης επικοινωνίας τέκνου-γονέα όταν δεν τηρείται η επικοινωνία λόγω υπαιτιότητας του άλλου γονέα,
5.9. ενθαρρύνουν και όπου κρίνεται να υπάρχει μεσολάβηση/διαμεσολάβηση μέσα στο πλαίσιο των δικαστικών διαδικασιών σε περιπτώσεις οικογενειών με παιδιά και, ειδικότερα με τη θεσμοθέτηση υποχρεωτικής ενημερωτικής συνάντησης με δικαστική εντολή, με σκοπό την ευαισθητοποίηση των γονέων πάνω στο θέμα της κοινής γονικής επιμέλειας-μέριμνας ως η καλύτερη επιλογή ως προς το υπέρτερο συμφέρον του παιδιού και την κατεύθυνση τους προς αυτήν, διασφαλίζοντας ότι οι μεσολαβητές/διαμεσολαβητές διαθέτουν επάρκή εκπαίδευση και τέλος ενθαρρύνοντας τη συνεργασία των διαδίκων καθώς και ειδικών, με βάση το μοντέλο Cochem,
5.10. να διασφαλίσουν ότι οι ειδικοί που παρακολουθούν τα παιδιά σε οικογενειακές υποθέσεις που έχουν πάρει τη δικαστική οδό, διαθέτουν την απαραίτητη διεπιστημονική εκπαίδευση πάνω στα συγκεκριμένα δικαιώματα και ανάγκες των παιδιών κάθε ηλικιακής ομάδας καθώς επίσης και στις διαδικασίες που αφορούν τα παιδιά, σύμφωνα με τις Οδηγίες του Συμβουλίου της Ευρώπης για δικαιοσύνη φιλική προς το παιδί,
5.11. ενθαρρύνουν τον γονεϊκό προγραμματισμό ανατροφής του παιδιού (parenting plan)-{ η απόδοση στην ελληνική είναι αποκλειστικότητα του ΓΟΝ.ΙΣ }- με βάση τον οποίο παρέχεται η δυνατότητα στους γονείς να καθορίσουν οι ίδιοι τους βασικούς τομείς ζωής των παιδιών τους και να δημιουργηθεί η δυνατότητα να μπορούν τα παιδιά να ζητούν αλλαγή συνθηκών που τα επηρεάζει άμεσα, ιδιαίτερα όσον αφορά τον τόπο διαμονής,
5.12. υιοθετήσουν γονεϊκή άδεια μετ' αποδοχών και για τον πατέρα κατά προτίμηση στις περιπτώσεις που η άδεια δεν μεταφέρεται.

Μετάφραση
Μαίρη Γεωργιάδου
Συντονίστρια Κέντρου Στήριξης Οικογενειακών Σχέσεων ΓΟΝ.ΙΣ

ΣΧΟΛΙΑ ΓΟΝ.ΙΣ

• Η φράση- κλειδί shared parental responsibility έχει αποδοθεί στην ελληνική γλώσσα ως κοινή επιμέλεια εννοώντας το ΟΛΟΝ της Γονικής Ευθύνης συμπεριλαμβάνοντας φυσικά την Γονική μέριμνα και την επιμέλεια όπως συμβαίνει κατά την διάρκεια του γάμου στην Ελλάδα. Στην Ευρωπαϊκή κοινή επιμέλεια (shared parental responsibility) δεν υπάρχει διαχωρισμός της Γονικής μέριμνας και επιμέλειας ούτε κατανοούν τη μορφή που έχει στην ελληνική δικαστηριακή πραγματικότητα όπου μετά τυχόν διαζύγιο στην Ελλάδα αφαιρείται η επιμέλεια από τον ένα γονέα διατηρώντας τη γονική μέριμνα κοινή με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ασάφειες και παρερμηνείες, ως προς τις έννοιες αυτές που «μεταφράζονται» εκατέρωθεν, για το τι ακριβώς ισχύει στην Ελλάδα. Οι Όροι και οι διαχωρισμοί που υπάρχουν στην Ελλάδα δεν είναι σε καμία περίπτωση στην κατεύθυνση της έννοιας της shared parental responsibility.(εκτός της προτεινόμενης από τον ΓΟΝ.ΙΣ. περίπτωσης συμφωνίας των γονέων για κοινή επιμέλεια στην περίπτωση Διαζυγίου).

• Επίσης διεθνώς υφίστανται και οι όροι physical custody-φυσική επιμέλεια (φροντίδα προσώπου) και law ή legal custody ( νομική επιμέλεια) –εννοώντας όλες τις αποφάσεις των γονέων που αφορούν την εκπροσώπηση σε αρχές, την περιουσία, τη ζωή και την ανατροφή του παιδιού. Joint physical custody και Joint legal custody αφορούν την κοινή φροντίδα και κοινή νομική επιμέλεια αντίστοιχα.

*Συμβούλιο της Ευρώπης. Τα κείμενα και αυτό το site είναι του Συμβουλίου της Ευρώπης και της ολομέλειάς του που τύποις λειτουργεί και ως άτυπο κοινοβούλιο δεν έχει καμιά σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι άλλος φορέας, ο οποίος δημιουργήθηκε παράλληλα με την ευρωπαϊκή ένωση, λίγο πιο πριν, το 1949. Σε καμιά περίπτωση το Συμβούλιο της Ευρώπης δεν είναι συνώνυμο ή συλλειτουργούν με την ΕΕ. Βεβαίως με την βαρύτητα που αυτό έχει. Το Συμβούλιο της Ευρώπης δίνει ιδιαίτερη έμφαση στα νομικά πρότυπα και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τη δημοκρατική ανάπτυξη και τη ρύθμιση των νομοθεσιών, καθώς και την πολιτισμική συνεργασία στην Ευρώπη.

Πρωτότυπο κείμενο 

http://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-EN.asp?fileid=22220&lang=en